O książkach Anny Dobrowolskiej, "Zawodowe dziewczyny", oraz Alicji Urbanik-Kopeć, "Chodzić i uśmiechać się wolno każdemu" pisze Emilia Dłużewska w "Książki. Magazyn do czytania":

Zarówno w XIX-wiecznej Warszawie, jak i Polsce Ludowej zdarzały się proletariuszki dorabiające na boku świadczeniem usług seksualnych. Wynikało to jednak nie z ich moralnego upadku, ale z dużo bardziej prozaicznego powodu: ubóstwa. Czasem pieniądze zarabiane w innych branżach nie wystarczały na zaspokojenie podstawowych potrzeb - jak Krystynie z "Zawodowych dziewczyn", która po wojnie zaczęła świadczyć usługi seksualne, bo pracując u ogrodnika, musiała spać na dworcu. Czasem pieniędzy nie było wcale - jak w przypadku służących opisywanych przez Urbanik-Kopeć, którym mieszczanie wyjeżdżający na wakacje nakazywali pilnować domu, ale nie wypłacali pensji. (...)

Dziunia i inne "dewizówki", których historie przytacza autorka "Zawodowych dziewczyn", wywróciły dominującą w PRL narrację dotyczącą pracy seksualnej. Zawód dotychczas utożsamiany z biedą i uznawany za taką samą patologię społeczną jak alkoholizm nagle okazał się źródłem świetnych zarobków i zajęciem wykonywanym przez eleganckie, niewchodzące w konflikty z prawem i zadowolone z życia kobiety. W dodatku - jak zauważa Dobrowolska - mające aspiracje całkiem typowe dla inteligenta czasów Gierka. Tyle że w przeciwieństwie do niego zarabiające wystarczająco, by te aspiracje realizować. (...)

Urbanik-Kopeć uważa, że mit o porywających Polki Żydach poza antysemityzmem miał też inne źródło: pracownice seksualne musiały być ofiarami. "W innym wypadku bowiem chwiał się obraz świata, w którym pracą seksualną zajmowały się jedynie żyjące na skraju śmierci głodowej i moralnie zaniedbane dziewczyny z proletariatu" - kwituje. (...)

Pokazują [obie książki - przyp.red.] jednak, jak praca seksualna wiąże się z formalną i nieformalną władzą, patriarchatem, klasowością, uprzedzeniami rasowymi i paniką moralną. (...)

Cały tekst przeczytać można w sierpniowym numerze "Książki. Magazyn do czytania" (4/2021) oraz na stronie magazynu.

Książki do kupienia w sklepie Wydawnictwa KP.