Rosja nie radzi sobie z nierównościami jeszcze bardziej niż Zachód. A Putin – w odróżnieniu od zachodnich polityków – nie może powiedzieć: "system, na czele którego stoję, trzeba zmienić", więc wskazuje winnych na Zachodzie - mówi Thomas Piketty, autor książki "Kapitał i ideologia", w rozmowie z Jackiem Żakowskim w tygodniku "Polityka".

To jest wojna imperialna. O ziemię i jej zasoby. Taka, jakie mocarstwa europejskie toczyły do połowy XX w. w Europie i na całym świecie. W tym sensie to jest wojna z poprzedniej epoki, kiedy wiele osób wierzyło, że komunizm czy faszyzm są alternatywą dla demokracji i kapitalizmu. (...)

Deregulacja, finansjalizacja, merytokratyczne uzasadnienie porażek tych, którzy gorzej sobie radzą, generują potężne nierówności, a one wywołują frustrację. Demokraci nie oferują ambitnej kapitalistycznej alternatywy, która by kontrolowała poziom nierówności, więc rośnie alternatywa niedemokratyczna – ksenofobiczna i szowinistyczna. (...)

Putinizm nie jest wyjątkiem. Ideologie powstają wokół uzasadnień realnych nierówności. Wszystkie składają się z przyjmowanych na wiarę idei i dyskursów opisujących ideał społeczeństwa. Zawsze jest w nich trochę prawdy i fikcji, egoizmu i realizmu, podłości i szlachetności. Ale putinowskich oligarchów sporo łączy z oligarchami chińskimi i zachodnimi. To nie jest to samo, bo zachodnie nierówności są ideologicznie usprawiedliwiane przez prawa obywatelskie, wolność słowa, niezależność mediów, demokratyczne wybory, niezawisłe sądy, parlamenty, które teoretycznie mogą wiele zmienić, jeśli obywatele sobie tego życzą. Ale dzisiejszy model globalizacji sprawia, że te możliwości są małe. Mamy więc podobną sytuację jak przed pierwszą wojną, kiedy ten sam zglobalizowany, radykalny kapitalizm, wywołujący podobne napięcia, był w różnych państwach inaczej politycznie organizowany i uzasadniany. Ideologia ekonomiczna była zasadniczo wspólna od Rosji po Amerykę, a systemy polityczne były podobnie różne jak teraz. To – też jak teraz – zwiększało ryzyko wojny powodowanej konkurowaniem o rynki i zasoby. (...)

Cała rozmowa dostępna jest w tygodniku "Polityka" (15/2022).

Książka do kupienia w sklepie Wydawnictwa KP.